اهمیت طراحی استاندارد روشنایی معابر و خیابان ها
روشنایی استاندارد معابر و خیابان‌ها یکی از عوامل مهمی است که نه‌تنها به زیبایی و جلوه بصری شهر می‌افزاید بلکه نقش بسزایی در بهبود کیفیت زندگی شهری دارد. از آنجا که تقریباً تمام افراد جامعه به‌طور روزمره و در تمامی روزهای سال با فضای شهری در تعامل هستند، تأمین روشنایی مناسب و استاندارد اهمیت دوچندانی می‌یابد. طراحی بهینه و اجرای اصولی این سیستم‌ها، علاوه بر ایجاد محیطی دلپذیر برای تردد و سیاحت، به کاهش خطرات و افزایش ایمنی در مناطق مختلف شهری کمک می‌کند و محیطی ایمن‌تر برای عابران و وسایل نقلیه فراهم می‌سازد.
اهداف ایجاد روشنایی در معابر و خیابان ها
ایجاد روشنایی در معابر و خیابان‌ها اهدافی چندجانبه را دنبال می‌کند که هر کدام به بهبود کیفیت زندگی و امنیت شهروندان کمک می‌کنند.
کاهش حوادث رانندگی
یکی از مهم‌ترین اهداف، کاهش تصادفات و حوادث رانندگی است، به‌ویژه برای وسایل نقلیه عمومی و خودروهای شخصی که در بزرگراه‌ها و معابر پرتردد رفت‌وآمد می‌کنند. با روشنایی کافی، دید رانندگان بهبود می‌یابد و احتمال بروز حوادث به حداقل می‌رسد.
بهبود امنیت اجتماعی
هدف دیگر افزایش امنیت در فضای عمومی و کاهش جرایم است. نور مناسب، دید بهتری برای ناظران و نیروهای انتظامی فراهم کرده و شرایط نظارتی مؤثرتری را ایجاد می‌کند، که در نهایت ترس از ارتکاب جرم در افراد را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، روشنایی مناسب معابر و خیابان‌ها آرامش و اطمینان بیشتری برای تردد شهروندان در هر ساعت از شبانه‌روز فراهم می‌آورد، و آن‌ها را به استفاده آزادانه از فضاهای شهری تشویق می‌کند.
ادامه فعالیت مراکز تجاری و صنعتی
این روشنایی همچنین امکان فعالیت اقتصادی پیوسته برای واحدهای تجاری و صنعتی را فراهم می‌آورد و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در ساعات شب نیز به فعالیت خود ادامه دهند.
تفریح مردم در پارک ها و مکان های تفریحی
علاوه بر این، روشنایی مناسب، شرایطی را فراهم می‌آورد تا مردم بتوانند به‌راحتی در بوستان‌ها و پارک‌ها تفریح کنند و از فضاهای شهری لذت ببرند. زیرا این مکان ها در ساعات شب نیاز به نور پردازی کاملی دارند تا هیچ شخصی احساس نا امنی نکند.
ملاحظات مهم در روشنایی معابر
در طراحی و اجرای روشنایی معابر، رعایت نکات و استانداردهای ویژه‌ای ضروری است تا علاوه بر تأمین نور کافی، هماهنگی بصری و کارایی لازم فراهم شود. جدا از اینکه روشنایی در تمامی معابر ضروری است، انتخاب نوع چراغ‌ها و پایه‌ها باید بر اساس نوع و دسته‌بندی معابر و خیابان‌ها انجام شود. برخی موارد کلی و الزامی هستند که در هر نوع معبر و خیابانی باید رعایت شوند.
نقش های مهم روشنایی معابر
نورپردازی معابر باید به گونه‌ای باشد که مسیرهای عبوری به‌طور کامل مشخص و قابل رویت باشند. علاوه بر این، توجه به زیبایی ظاهری و تطابق روشنایی با محیط اطراف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در طراحی پایه چراغ‌ها و خود چراغ‌ها باید به هماهنگی با معماری شهری و ساختمان‌های اطراف توجه کرد تا نمایی دلپذیر و هماهنگ ایجاد شود. همچنین، چراغ‌ها و پایه‌ها باید از جنس مقاوم و با دوام انتخاب شوند تا در برابر شرایط جوی مانند رطوبت، باد و تابش مستقیم خورشید مقاومت کرده و دچار رنگ‌پریدگی یا استهلاک زودرس نشوند. اجتناب از اعمال سلیقه‌های غیرتخصصی و انتخاب قطعات با دوام نیز از جمله نکاتی است که باید مدنظر قرار گیرد تا روشنایی معابر در هر شرایطی به بهترین نحو انجام پذیرد.
دسته بندی معابر برای تامین روشنایی
برای طراحی و تأمین روشنایی مناسب هر نوع معبر، ابتدا نیاز است که معابر و خیابان ها را دسته‌بندی کنیم تا ویژگی‌های خاص هر نوع مسیر مورد توجه قرار گیرد و متناسب با آن‌ها روشنایی درستی تأمین شود.
شریانی درجه 1
این نوع معابر که دسترسی به آن‌ها محدود است، برای حرکت با سرعت بالا و مسیرهای طولانی طراحی شده‌اند و معمولاً تقاطع‌های غیرهمسطح دارند. شریانی‌های درجه 1 شامل آزاد راه‌ها (بدون تقاطع همسطح) و بزرگراه ها (دارای تقاطع همسطح) هستند و دارای بخش‌های مختلفی از جمله راه‌های عبوری، باند اضطراری، و شانه‌های راه می‌باشند. این معابر به دلیل استفاده بالا و حجم ترافیک سنگین، نیازمند روشنایی ویژه و دقیق برای اطمینان از ایمنی و بهبود دید رانندگان هستند.
میانگین ترافیک روزانه این معابر حدود ۴۰۰۰۰ وسیله نقلیه در جهت‌های مختلف( یک طرفه و دو طرفه ) است. این رقم نشان‌دهنده‌ی حجم قابل توجهی از تردد است که تأمین روشنایی بهینه برای آن اهمیت ویژه‌ای دارد. در این معابر، کلاس روشنایی باید به‌گونه‌ای تعریف شود که سطح روشنایی کافی برای کاهش خطرات و افزایش ایمنی در سرعت‌های بالا فراهم شود و در عین حال به‌صرفه ( از لحاظ مصرف انرژی و تعداد لامپ های نصب شده از نظر اقتصادی ) و هماهنگ با محیط باشد. کلاس های روشنایی تایید شده برای این گونه از مسیر های مهم شهری ME1 و ME2 می باشد.
شریانی درجه 2
مسیرهای شریانی درجه ۲ شامل در دسته بندی مسیر های اصلی خود به جاده‌ها و خیابان‌های اصلی شهر تقسیم می شود که معمولاً تردد طولانی‌تری در آن‌ها جریان دارد. در این مسیرها، سرعت مجاز تا ۷۰ کیلومتر بر ساعت است و توقف یا پارک خودرو در کنار خیابان و معبر ممنوع بوده تا جریان ترافیک به شکل روان حفظ شود. این راه‌ها ممکن است به‌صورت یک‌طرفه یا دوطرفه طراحی شده باشند تا به توزیع بهتر ترافیک در مناطق پرتردد کمک کنند.
مسیر های فرعی
در کنار این مسیر ها ، خیابان‌های فرعی شهری که بخش عمده آن در مناطق مسکونی یا صنعتی قرار گرفته است و با سرعت مجاز کمتری، حدود ۴۵ کیلومتر بر ساعت، طراحی می‌شوند. این مسیرها به دلیل تردد زیاد، به‌ویژه در محله‌های پرجمعیت، نیازمند روشنایی کافی هستند. روشنایی این معابر بر اساس معیارهای استاندارد و به تناسب میزان رفت‌وآمد یا نوع منطقه (مسکونی یا صنعتی) دسته‌بندی می‌شود. مناطق با تردد کمتر، روشنایی پایین‌تری دارند و این شرایط در جدول‌های روشنایی استاندارد مشخص شده است.
مسیر های منتهی به روستا
در مسیرهای فرعی روستایی در دو نوع طیقه بندی می شود، که مورد اول راه های ارتباطی بین روستاهای بزرگ و شهرستان ها است که ADT آن ها بین 7000 تا 15000 ماشین است. در بحث جاده های نوع دوم که وظیفه برقراری ارتباط بین روستاهای کوچک و شهرهای اطراف را دارند، معمولاً عرض جاده کمتر است، به‌طوری که دو خودرو به‌سختی می‌توانند همزمان عبور کنند. این مسیرها اغلب شلوغ‌اند و پارک خودروها در حاشیه آن‌ها آزاد است، اما روشنایی کافی در آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد تا امنیت در شب افزایش یابد در این مواد کلاس روشنایی با هر میزان از ترافیک یکسان باید نصب و اجرا شود.